“VIỆT AND NAM” TRÌNH LÀNG TẠI CANNES 2024! NHƯNG KHÔNG ĐƯỢC CỤC VĂN HÓA PHIM ẢNH VN CẤP PHÉP PHỔ BIẾN. TẠI VÌ SAO?

Đạo diễn Trương Minh Quý cùng bộ phim “Việt and Nam” (tựa Việt: Trong lòng đất) được chọn tranh giải tại hạng mục Un Certain Regard (Nhãn Quan Độc Đáo) của Liên hoan phim Cannes 2024.

Được quay bằng phim nhựa 16mm, “Việt and Nam” được đạo diễn Trương Minh Quý xây dựng từ sự kiện gây chấn động vào năm 2019, khi thi thể 39 người Việt được tìm thấy trong container phía sau xe tải ở Essex, Anh. Bộ phim xoay quanh câu chuyện của hai thợ mỏ là Nam và Việt làm việc dưới lòng đất sâu 300 mét, nơi nguy hiểm luôn rình rập và bóng tối bao trùm. Nam không muốn tiếp tục tương lai với than đá nên đã thuê những kẻ buôn lậu đưa mình sang trời Tây.

Trước khi rời đi, Nam cùng Việt và mẹ Nam thực hiện cuộc hành trình sau khi mẹ anh kể rằng cha của Nam (một người lính miền Bắc Việt Nam) đã xuất hiện trong mơ nhờ bà tìm thi hài bị mất tích của ông. Sau cùng, cuộc hành trình của họ không đem lại kết quả. Nam và Việt quay trở lại khu mỏ và bị mắc kẹt do bị sập vì mưa không ngớt. Nam chợt nhìn thấy tương lai sắp tới của mình, bị nhốt trong thùng xe tải, trong bóng tối, trong cái nóng bức, ngột ngạt. Nam và Việt nằm cạnh nhau, trần trụi trong cơn nóng rát. Họ chậm rãi hít thở. Lênh đênh trên đại dương vô tận.

Chính đạo diễn Trương Minh Quý đã nói: “Bộ phim không phải là một cách thoải mái để xem lịch sử hay cách mọi người nghĩ về lịch sử ở Việt Nam, bởi vì ở Việt Nam, chúng tôi được học ở trường rằng chúng tôi phải tôn trọng lịch sử, chúng tôi phải tôn thờ những gì mọi người đã hy sinh cho chúng tôi.”

Dựa vào những thông tin trên, ta hiểu tại sao tác phẩm Việt and Nam được Pháp đặc biệt quan tâm. Những ai hiểu về các biện pháp nghệ thuật trong văn học và điện ảnh dễ dàng nhận ra những ngụ ý rất cơ bản:

• Việt Nam ở thời buổi hiện đại vẫn bị mắc kẹt dưới lòng đất.

• Việt và Nam không chỉ nhếch nhác ở bên ngoài mà còn bị ô nhiễm từ sâu bên trong.

• Con người Việt Nam bị nhồi nhét tư tưởng yêu nước, yêu người cha già của dân tộc dù không biết rõ ông này là ai.

• Cách duy nhất để thoát khỏi bế tắc là tìm đến phương Tây, dẫu phạm pháp cũng phải bất chấp.

• Việt tiến vào trong Nam làm Nam chảy máu, ý khịa Bắc Việt giải phóng miền Nam là một hành động thô bạo, gây tổn thương cho miền Nam.

Có lẽ chính vì những lý do đó mà bộ phim không được lòng khán giả Việt Nam cũng như chính Cục Văn hóa Phim ảnh.